Η ΚΝΕ, η Πανσπουδαστική Νο 8 και η αξία του αντιδικτατορικού αγώνα

Ένα από τα αγαπημένα θέματα των αντικομμουνιστών είναι το… « μυστήριο του φύλλου Νο 8 της Πανσπουδαστικής» και ο ρόλος της ΚΝΕ στα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Στον Εργατικό Αγώνα σκοπεύαμε να ασχοληθούμε με το θέμα για να ανασκευάσουμε αυτό το μύθο. Μας πρόλαβε, όμως, ένας από τους παλιότερους και τακτικότερους φίλους του Ε.Α., ο εκπαιδευτικός και συγγραφέας Βασίλης Λιόσης. Βρήκαμε το άρθρο που μας έστειλε πολύ ενδιαφέρον και επίκαιρο και το δημοσιεύουμε: Η επέτειος του Πολυτεχνείου είναι πάντα μια σημαντική αφορμή για να ανοίξουν συζητήσεις: ποιοι ήταν οι λόγοι του στρατιωτικού πραξικοπήματος, ποιος ήταν ο ρόλος των Αμερικανών και της ελληνικής αστικής τάξης, τι στάση είχαν οι πολιτικές δυνάμεις απέναντι στη χούντα, πώς ξέσπασε η εξέγερση του Πολυτεχνείου και με τι «γραμμή» κινήθηκαν οι πολιτικές νεολαίες; Ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα είναι αυτό της Πανσπουδαστικής Νο 8, της εφημερίδας που εκδιδόταν από την Αντιδικτατορική Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδας στην οποία μεγάλη επιρροή είχαν οι δυνάμεις της ΚΝΕ. Σε αυτό το φύλλο καταγγέλλονταν οι προσπάθειες της ΚΥΠ να διεισδύσει στη φοιτητική εξέγερση με παρακρατικούς και να της δώσει συγκεκριμένο περιεχόμενο. Δε θα μπω στη διαδικασία να απαντήσω αν η διαπίστωση αυτή ευσταθούσε και αν καλώς βγήκε μια τέτοια ανακοίνωση. Όχι γιατί δε με ενδιαφέρει η ιστορική αλήθεια. Το αντίθετο. Θεωρώ, όμως, ότι η ουσία βρίσκεται αλλού και συγκεκριμένα βρίσκεται στο ποιος κράτησε τη φλόγα του αντιδικτατορικού αγώνα αναμμένη, ποιος έδωσε σε αυτό τον αγώνα σωστό περιεχόμενο, ποιος έμπρακτα πολέμησε τους συνταγματάρχες και ποιος αποκάλυψε το ρόλο της χούντας. Την αναφορά αυτή την κάνω γιατί και πάλι αυτές τις ημέρες είδαν το φως της δημοσιότητας διάφορα σχόλια και παρεμβάσεις που καταγγέλλουν την ΚΝΕ εκείνης της εποχής με αφορμή αυτό το φύλλο της Πανσπουδαστικής. Α. Όταν οι αστικές μέθοδοι προπαγάνδας υιοθετούνται από αριστερές (;) δυνάμεις Η λέξη προπαγάνδα χρησιμοποιείται συχνά με αρνητικό φορτίο, λανθασμένα κατά τη γνώμη μου. Η προπαγάνδα δεν είναι γενικώς «κακή». Αυτό που έχει σημασία είναι από ποιον εκπορεύεται και σε τι στοχεύει. Η αστική προπαγάνδα έχει μερικούς βασικούς κανόνες, όπως: 1) «όσο πιο μεγάλο είναι ένα ψέμα, τόσο πιο πιστευτό γίνεται», 2) «για να σπιλωθεί κάποιος τον συνδέουμε με μια αποκρουστική εικόνα ή κάτι απωθητικό». Σκοπός αυτού του τελευταίου κανόνα είναι η συνείδηση του δέκτη να λειτουργεί παβλοφικά. Έτσι, για παράδειγμα στο παρελθόν «οι κομμουνιστές θα μας έπαιρναν τα σπίτια», «σφάζανε αθώους με κονσερβοκούτια», «ήταν φερέφωνα της Μόσχας», «οι Βουλγάρες εκδίδονταν για ένα καλσόν» κ.ά. Άλλο παράδειγμα: όποιος αναφέρεται στην κατάσταση των λαϊκών στρωμάτων γίνεται αυτομάτως λαϊκιστής. Στην παρούσα φάση όποιος είναι αντιμνημονιακός «θέλει την καταστροφή της χώρας» και «ανήκει στη συμμορία της δραχμής». Επίσης κατά τα αστικά επιτελεία σήμερα «ο κίνδυνος είναι τα άκρα», όπου άκρα υπονοούνται εν γένει η αριστερά από τη μια και οι φασίστες από την άλλη. Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι το πώς λειτουργεί η αστική προπαγάνδα. Η φύση του συστήματος είναι τέτοια που δε θα επέτρεπε κάτι άλλο. Το πρόβλημα ανακύπτει όταν τέτοιες μεθόδους τις υιοθετούν άνθρωποι που θέλουν να χαρακτηρίζονται αριστεροί ή και επαναστάτες. Εντόπισα, λοιπόν, στην ιστοσελίδα Πολιτικό Καφενείο ένα αφιέρωμα για το Πολυτεχνείο με απαράδεκτη τακτική: Το αφιέρωμα παραπέμπει στο φύλλο της Πανσπουδαστικής Νο 8 και ακριβώς από κάτω υπάρχει ομιλία του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου, τσουβαλιάζοντας με αυτό τον τρόπο την ηρωική δράση της ΚΝΕ με τη μαριονέτα των Αμερικανών και αυτόν που αιματοκύλισε τον ελληνικό λαό! Την ίδια περίπου τακτική είδαμε και στην Εφημερίδα των Συντακτών, σε άρθρο του Γιάννη Χάρη με τον τίτλο Πολυτεχνείο και ΠΑΣΠ; Και ΚΝΕ; Οι παραπάνω συντάκτες τι τάχα θέλουν να κάνουν με αθλιότητες όπως αυτές που περιγράψαμε; Να αποκαταστήσουν την ιστορική αλήθεια; Να ενισχύσουν δήθεν κάποια επαναστατική άποψη; Να αποδείξουν την υποτιθέμενη απουσία της ΚΝΕ από τους λαϊκούς αγώνες; Δεν ξέρουμε τις προθέσεις τους και δεν είναι κατά τη γνώμη μας αυτό το πιο σημαντικό. Η ουσία είναι το τι πετυχαίνουν αντικειμενικά. Και αυτό που πετυχαίνουν είναι να κατακρεουργήσουν την ιστορική αλήθεια, αφού δεν κάνουν κουβέντα για τη γενικότερη δράση της ΚΝΕ εκείνη την περίοδο, αλλά και για τη δράση άλλων δυνάμεων. Β. Για τις πολιτικές δυνάμεις και νεολαίες εκείνης της εποχής Μας κάνει εντύπωση η επιλεκτική ευαισθησία της ιστοσελίδας και του δημοσιογράφου που αναφέραμε όταν ξεχνούν(;) να ενημερώσουν τα αναγνωστικό κοινό τους για τα εξής: 1. Το 1973 ξεκίνησε η λεγόμενη φιλελευθεροποίηση του χουντικού καθεστώτος με την ανάθεση καθηκόντων πρωθυπουργού στο Μαρκεζίνη. Το ΚΚΕ εσωτερικού, τότε, καλλιεργούσε αυταπάτες για την ομαλή διαδοχή της χούντας από ένα αστικό κοινοβουλευτικό σύστημα, δίνοντας έτσι αριστερό άλλοθι στην επιλογή της χούντας, της ελληνικής αστικής τάξης και των Αμερικανών. Είναι γνωστές οι τοποθετήσεις επιφανών στελεχών του ΚΚΕ Εσωτερικού όπως ο Μπριλλάκης και ο Δρακόπουλος με βάση τις οποίες αφηνόταν ανοικτό το ενδεχόμενο της συμμετοχής του ΚΚΕ Εσωτερικού στις στημένες εκλογές. Στο ίδιο μήκος κύματος ο Ρήγας Φεραίος, η νεολαία του ΚΚΕ Εσωτερικού, που εκτιμούσε πως οι φοιτητές δεν έχουν τη διάθεση να έρθουν σε αντίθεση με το καθεστώς Μαρκεζίνη και ότι «πρέπει να εξαντλήσουμε την καλή θέληση του Παπαδόπουλου». Μάλιστα, θα πρέπει να διευκρινίσουμε πως ακόμη κι αυτό το αστικό μπλοκ είχε απορριπτική στάση απέναντι στο πείραμα φιλελευθεροποίησης (τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος του). 2. Οι μοναδικές «αριστερές» εκδόσεις που κυκλοφορούσαν ελεύθερα επί χούντας ήταν οι Νέοι Στόχοι. Επρόκειτο για εκδόσεις τροτσκιστικού προσανατολισμού! Την ίδια στιγμή που αυτές οι εκδόσεις επιτρέπονταν, η συγκέντρωση άνω των τριών ατόμων αποτελούσε ποινικό αδίκημα, ενώ η δράση των εργατικών σωματείων και των πολιτικών κομμάτων είχε απαγορευτεί. 3. Κατά τη διάρκεια της επταετίας, πλήθος μελών και στελεχών του ΚΚΕ μαρτύρησαν στα κρατητήρια της ασφάλειας και της ΕΣΑ καθώς και στα ξερονήσια (όπως βεβαίως και άλλοι αγωνιστές). Οι κομμουνιστές δεν υπολόγισαν προσωπικό κόστος, ταλαιπωρίες, την ίδια τους τη ζωή, μπροστά σε αυτό που επίτασσε το ήθος τους, οι ιδέες τους, το όραμά τους. 4. Σε όλο το διάστημα της χούντας και μέσα σε συνθήκες βαθιάς παρανομίας οι κομμουνιστές οργάνωσαν παράνομα τυπογραφεία, διακινούσαν έντυπα κατά της χούντας, οργάνωναν τους λαϊκούς αγώνες. Τα μέλη του κόμματος εμπνεόμενα από την ιστορία της εθνικής αντίστασης, έδωσαν τη δική τους μάχη μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Προσπάθησαν να σπάσουν την αποβλάκωση της νεολαίας που επιχειρήθηκε από τη χούντα μέσα από το ποδόσφαιρο, τα σχολικά βιβλία, τις γιορτές που διοργάνωνε για αν προωθήσει το περίφημο «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών». Οργάνωσαν τους εργατικούς αγώνες, παρά το αφόρητο κλίμα χαφιεδισμού και τρομοκρατίας. Το στοιχείο του αυθόρμητου ήταν έντονο στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, αλλά η συνειδητή δουλειά του προηγούμενου διαστήματος ήταν αυτή που σε μεγάλο βαθμό γιγάντωσε την έκρηξη του Νοέμβρη. 5. Ανεξάρτητα από το φύλλο της Πανσπουδαστικής Νο 8, τα μέλη της ΚΝΕ έδωσαν τα πάντα στην εξέγερση του Πολυτεχνείου και κάποια εξ’ αυτών την ίδια τους τη ζωή. 6. Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ επιδίωξαν να συνδέσουν τη φοιτητική εξέγερση με το λαϊκό και εργατικό κίνημα, κάτι που δεν επιδίωκε καμία άλλη πολιτική δύναμη. 7. Το «δογματικό» ΚΚΕ εκείνης της εποχής, με νηφαλιότητα και με συγκεκριμένα κριτήρια αποτίμησε την εξέγερση του Πολυτεχνείου καταγράφοντας αδυναμίες και λάθη σε συγκεκριμένο κομματικό ντοκουμέντο με τον τίτλο Έκθεση και Συμπεράσματα για τα Γεγονότα του Νοέμβρη του 1973. Για παράδειγμα, το ντοκουμέντο διαπιστώνει πως η οργάνωση της ΚΝΕ δεν εκτίμησε σωστά τις δυνατότητες που είχε η Συντονιστική Επιτροπή, κάτι που «αν συνέβαινε πιθανώς τα γεγονότα να είχαν άλλη εξέλιξη». Όμως, η πιο ενδιαφέρουσα εκτίμηση από τη «μονόχνοτη» ΚΝΕ είναι πως «απαιτείτο πιο σταθερή και μόνιμη επαφή και συνεργασία με το Ρήγα Φεραίο και τους αριστεριστές». Γ. Μερικά ερωτήματα Με βάση, όμως, όλα τα παραπάνω αναφύονται μερικά ερωτήματα. Ας υποθέσουμε πως ο ρόλος της ΚΝΕ ήταν προδοτικός για το κίνημα ή ότι η ΚΝΕ ήταν απούσα, όπως υπονοούν ή λένε ευθέως διάφοροι δημοσιολόγοι. Αν, λοιπόν, είναι έτσι τα πράγματα τότε πώς είναι δυνατό η πολιτική νεολαία που έβαλε τη σφραγίδα της στην περίοδο της μεταπολίτευσης να είναι η ΚΝΕ; Πώς εξηγείται ότι η παράταξη της Πανσπουδαστικής στα πανεπιστήμια ήταν για πολλά χρόνια πρώτη δύναμη με ποσοστά κοντά στο 35%, ενώ ανάλογη επιρροή είχε και στη μαθητική και εργαζόμενη νεολαία; Πώς γίνεται δεκάδες χιλιάδες νεολαίων να εντάχθηκαν στην ΚΝΕ; Τι ήταν αυτό που τους συνέγειρε; Κι ακόμη: πώς η ΕΣΑΚ είχε δύναμη στο εργατικό κίνημα κοντά στο 40%, ενώ σε μια σειρά συνοικίες ο λαός εξέλεγε δημάρχους κομμουνιστές; (Κερατσίνι, Πέραμα, Δραπετσώνα, Κορυδαλλός, Κοκκινιά, Αιγάλεω, Περιστέρι, Ηλιούπολη κ.ά). Γιατί άλλες «επαναστατικές» νεολαίες δεν μπόρεσαν να συγκινήσουν την ελληνική νεολαία; Γιατί ο Ρήγας Φεραίος δεν μπόρεσε ποτέ να αποκτήσει τέτοια δύναμη όπως αυτή της ΚΝΕ; Μήπως γιατί έλεγε πως «εκτός από τον ιμπεριαλισμό υπάρχει και η μοναξιά» και μάλιστα σε συνθήκες οξυμένης επιθετικότητας των ιμπεριαλιστικών χωρών; Γιατί το ρεύμα των αριστεριστών ξεφούσκωσε τόσο εύκολα, όσο εύκολα φούσκωσε; Μήπως γιατί δεν είχε καμία επαφή με το εργατικό κίνημα και πνίγηκε μέσα στη θάλασσα των επαναστατικών βερμπαλισμών; Γιατί οι αναρχοαυτόνομοι δεν μπόρεσαν μεταπολιτευτικά να βάλουν τη σφραγίδα τους στο κίνημα; Μήπως γιατί ανέκαθεν ήταν ένας ευάλωτος χώρος αφήνοντας περιθώριο για τη δράση διάφορων παρακρατικών στοιχείων και επειδή πάντα εξέφραζε το μικροαστικό πνεύμα; Μήπως γιατί συχνά προσπαθούσαν να γελοιοποιήσουν τα αντιιμπεριαλιστικά και δημοκρατικά συνθήματα του κινήματος λέγοντας πως «το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του» και «ψωμί-μπριζόλα-κόκα κόλα»; Και γιατί ο Ανδριανόπουλος το 1980 δήλωνε πως «οι αναρχοαυτόνομοι είναι ελπίδα προκειμένου η νεολαία να επανανακαλύψει την αξία της ελευθερίας και να απεγκλωβιστεί από το μαρξιστικό ζυγό»; Αλήθεια, όσοι αποφασίζουν να ασκήσουν κριτική στην ΚΝΕ εκείνης της περιόδου, δεν έχουν υπόψη τους τα παραπάνω; Αν όχι το ατόπημα είναι μεγάλο. Αν ναι, το ατόπημα είναι ακόμη μεγαλύτερο, αφού συνειδητά ασκούν κριτική με εμπάθεια. * * * * Η ΚΝΕ και το ΚΚΕ έγραψαν ανεπανάληπτες σελίδες ηρωισμού εκείνη την εποχή. Ασφαλώς δεν υιοθέτησαν τα ουτοπικά συνθήματα του τύπου «κάτω το κράτος». Δεν καλλιέργησαν αυταπάτες για το ρόλο του Μαρκεζίνη. Δε φείσθηκαν σε θυσίες. Δεν υπέκυψαν στην ευκολία του αυθόρμητου. Αυτό είναι κάτι που το έχει γράψει η ιστορία, αλλά πάνω από όλα είναι κάτι που έχει εγγραφεί ανεξίτηλα στις συνειδήσεις του ελληνικού λαού. Βασίλης Λιόσης Πηγές: 1. 4η ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ Ιούλης 1976, Έκθεση και συμπεράσματα για τα γεγονότα του Νοέμβρη του 1973, εκδ. Οδηγητής, 1983. 2. Χαλβατζής Σπύρος, Η πορεία της νεολαίας, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, 1986. 3.Το ΚΚΕ, Επίσημα Κείμενα, τ. 10ος, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, 2009. 4. Λέτσα Ματίνα, Εργατικοί αγώνες στην περίοδο της Χούντας, εκδ. Τολίδη, χ.χ. 4. Μπενάς Τάκης, Το ελληνικό ’68, Συμβολή συν ιστορία του ΚΚΕ Εσωτερικού, εκδ. Θεμέλιο, 2011. Πηγή: "Εργατικός Αγώνας"