ΣΕΛΙΔΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Η πανένδοξη Εθνική μας Αντίσταση δεν αντιμετώπισε μόνον τους τρεις κατακτητές, (Ιταλούς, Γερμανούς και Βουλγάρους φασίστες), τις κυβερνήσεις Κουίσλιγκ, τα Τάγματα Ασφαλείας και τους κάθε λογής συνεργάτες των κατακτητών, αλλά και τις βρετανικές ραδιουργίες, τα αμαρτωλά παλαιά κόμματα και τις δήθεν αντιστασιακές οργανώσεις, που, σε αγαστή μεταξύ τους συνεργασία, επιδίωξαν τη διάλυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού, τόσο κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όσο και μετά την απελευθέρωση, με ένοπλες επιθέσεις, με το δήθεν Εθνικό Συνέδριο του Λιβάνου, με τη δήθεν Συμφωνία της Καζέρτας, με το Δεκέμβρη, τη Συμφωνία της Βάρκιζας, τη μεταβαρκιζιανή τρομοκρατία και τον εμφύλιο πόλεμο. Οι διώξεις των αντιστασιακών συνεχίστηκαν μέχρι την πτώση της χούντας, αλλ’ ακόμα και σήμερα πολλοί αγωνιστές βρίσκονται σε υπερορία, γιατί δεν τους επιτράπηκε να επιστρέψουν στην πατρίδα. Η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης με τους νόμους του 1982 και του 1985 υπήρξε λειψή, πολλοί αγωνιστές δεν αποκαταστάθηκαν μέχρι ...

Στις 2 Σεπτέμβρη του 1944, έναν περίπου μήνα πριν την απελευθέρωση της Αθήνας, το ΕΑΜ προσχώρησε στην κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας» του Γ. Παπανδρέου. Ο Αλ. Σβώλος, που ήταν πρωθυπουργός της κυβέρνησης των βουνών ορκίστηκε υπουργός Οικονομικών. Ο Αγγ. Αγγελόπουλος ορκίστηκε υφυπουργός Οικονομικών. Ο Γ. Ζέβγος υπουργός Γεωργίας, ο Μ. Πορφυρογένης υπουργός Εργασίας, ο Ηλ. Τσιριμώκος υπουργός Εθνικής Οικονομίας και ο Ν. Ασκούτσης υπουργός Δημοσίων Εργων. Την ίδια μέρα ο αρχιστράτηγος των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου στρατηγός Ουίλσον διόρισε τον Σκόμπι διοικητή των χερσαίων δυνάμεων στην Ελλάδα και τον Αμερικάνο στρατηγό Πέρσι Σάντλερ, αναπληρωτή διοικητή για τη βοήθεια και τις επανορθώσεις. Στις 4 Σεπτέμβρη έγινε το πρώτο Υπουργικό Συμβούλιο με τη συμμετοχή των ΕΑΜιτών υπουργών και αποφασίστηκε ομόφωνα να απευθύνει η κυβέρνηση διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό, στο οποίο, μεταξύ άλλων, αναφερόταν1: «Αναγγέλλοντες προς τον ελληνικόν λαόν την πραγματοποίησιν της κυβερνήσεως της πλήρους Ε...

«Πρέπει να διηγείσαι την αλήθεια» Σκέψεις του σπουδαίου σκηνοθέτη και δασκάλου για το ντοκιμαντέρ - «ανατόμο» του φασισμού Η προβολή του αριστουργηματικού ντοκιμαντέρ του μεγάλου Σοβιετικού σκηνοθέτη, θεωρητικού και δασκάλου του σινεμά, Μιχαήλ Ρομμ «Ο αληθινός φασισμός» (σ.σ. «Συνηθισμένος φασισμός» ο πρωτότυπος τίτλος), στον κινηματογράφο «Τριανόν» στην Αθήνα (σε διανομή «New Star»), αποτελεί έναν πολύ καλό, αλλά και χρήσιμο τρόπο να τιμήσει ένας σκεπτόμενος άνθρωπος τη Μέρα της Αντιφασιστικής Νίκης που γιορτάσαμε στις 9 Μάη. Η ταινία βασίζεται σε αρχειακό υλικό από απόρρητα αρχεία των ναζί, του υπουργείου προπαγάνδας τους, ακόμη και ερασιτεχνικές λήψεις των Ες Ες. Δεν πρόκειται όμως μόνο για το αποτέλεσμα ενός, έστω εκπληκτικού, μοντάζ. Πρόκειται για μια αποδόμηση και «ανατομία» του φασισμού, πρωτοποριακή σε πολλά σημεία της ακόμη και σήμερα. Και παραμένει ίσως πιο επίκαιρη σήμερα από το 1965, οπότε προβλήθηκε για πρώτη φορά αφού τις τελευταίες δύο δεκαετίες από την επικράτηση της αν...

ΜΗΝΑΣ καταματωμένος φοβερός, εκείνος ο Αύγουστος του 1946. Η πρώτη σελίδα του «Ρ», σχεδόν καθημερινά, έφερνε θανατικές αποφάσεις και εκτελέσεις. Η ύπαιθρος ζούσε την άγρια τρομοκρατία που είχαν εξαπολύσει οι μοναρχοφασίστες και μαζί τους οι Σκόμπηδες. Ολα προπαρασκευασμένα για του Γλύξμπουργκ το δημοψήφισμα και την επιστροφή του. Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ κολυμπούσε στο αίμα και το κακό από μέρα σε μέρα όλο και χειροτέρευε. Με κάθε τρόπο γύρευαν να εξοντώσουν τους αγωνιστές της Αντίστασης, τη μεγάλη γενιά, που είχε πολεμήσει τους καταχτητές και τους προδότες, και να επιβάλουν το μοναρχοφασισμό. ΟΙ ΜΕΡΕΣ τρέχανε, και τα μηνύματα που έφταναν από τη Θεσσαλία μιλούσαν για τη λυσσαλέα επίθεση των μοναρχοφασιστών. Το ημερολόγιο στο «Ρ», στην εφημερίδα μας, δείχνει πως ο Αύγουστος έκλεισε το πρώτο δεκαήμερο. ΣΤΗ μεγάλη αίθουσα της καθημερινής σύσκεψης θ' ακουστεί τελικά η απόφαση του Κώστα Βιδάλη να πάει στη Θεσσαλία. Ο δημοσιογράφος, πολιτικός συντάκτης του «Ρ», παρ' όλες τις προσπάθειες και της δι...

Του Νίκου ΚΑΡΑΝΤΗΝΟΥ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ σχεδόν η κουβέντα μας με τον μπάρμπα - Μανώλη (τον Μανώλη Λυγηρό του Σταύρου), που, τέτοιες μέρες, 2 Ιούλη 1949, μαζί με τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ Βασίλη Μαρκεζίνη και Κορνήλιο Νικολαΐδη εκτελέστηκε για παράβαση του Γ` Ψηφίσματος. ΒΡΕΘΗΚΕ κοντά μας στη γνωστή Στοά Πάππου, εκεί όπου κάθε μέρα από το 1944-1947 γινόταν η στερνή δημοσιογραφική ετοιμασία της «Ελεύθερης Ελλάδας» κι εκεί με την αγωνία δευτερολέπτου καρτερούσαμε ν' ακουστεί το μούγκρισμα του πανάρχαιου εκείνου πιεστηρίου, που, παρ' όλα αυτά, τύπωνε ακόμη πολλά από τα δικά μας έντυπα. ΕΙΧΕ, δίπλα στον Κ. Βάρναλη και μαζί με τον Γ. Ελληνούδη, κι όλη εκείνη την ηρωική ομάδα που δούλεψε τη μοναδική εκείνη «Βικτώρια» της οδού Σκρα της Καλλιθέας, τελειώσει τη θητεία του στον παράνομο Τύπο. Ενας γεροδεμένος ροδοκόκκινος ασπρομάλλης, που έσπρωχνε μέσα το χειράμαξό του, που, καμουφλαρισμένο με λαχανικά, κουβαλούσε δημοσιογραφικό χαρτί, μελάνια τυπογραφικά, ανταλλακτικά και, φυσικά, εφημερίδες πα...

Τρομοκρατία εξαπολύει η αντίδραση Η Συμφωνία της Βάρκιζας υπογράφτηκε, αλλά δεν εφαρμόστηκε από τη δοσίλογη Δεξιά και τους Αγγλους προστάτες της. Η συμφωνία προέβλεπε την ομαλή δημοκρατική εξέλιξη, την ισοτιμία και δημοκρατία για όλους, την ελεύθερη εκδήλωση των πολιτικών φρονημάτων, το σεβασμό των ατομικών ελευθεριών και την κατάργηση κάθε ανελεύθερου νόμου. Το ΚΚΕ και το ΕΑΜ τήρησαν τους όρους της συμφωνίας, υποχρεώνοντας τους μαχητές του ΕΛΑΣ να παραδώσουν - με συντριμμένη καρδιά - τα τιμημένα στις μάχες, κατά των κατακτητών και των συνεργατών τους, όπλα. Αντίθετα, η δοσίλογη Δεξιά, με τη βοήθεια και καθοδήγηση των Άγγλων ιμπεριαλιστών, όχι μόνο τους παραβίασε και τους ποδοπάτησε, αλλά χρησιμοποίησε το γεγονός αυτό, για να κερδίσει χρόνο και να οργανώσει το μεταπολεμικό κράτος της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας από δοσιλόγους και συντηρητικά στοιχεία. Πρώτιστος στόχος της, η συντριβή του λαϊκού δημοκρατικού κινήματος της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης και η μετατροπή της Ελλάδας σε προτεκτορ...

Η σύνθεση της 3ης Μεραρχίας του ΔΣΕ στην Πελοπόννησο : Διοικητής, Στέφανος Γκιουζέλης, συνταγματάρχης, μέλος του Πολεμικού Συμβουλίου του ΔΣΕ, Πολιτικός Επίτροπος, Βαγγέλης Ρογκάκος, αντισυνταγματάρχης, Βοηθός Πολιτικού Επιτρόπου, Κώστας Μουλόπουλος και Επιτελάρχης ο Γιώργος Κονταλώνης, αντισυνταγματάρχης. Επόπτης όλων των Γραφείων του Επιτελείου 3ης Μεραρχίας, Γιώργος Αρετάκης (Σφακιανός), αντισυνταγματάρχης * Διευθυντής του Γραφείου Επιχειρήσεων, Κώστας Μπασακίδης, αντισυνταγματάρχης * Διευθυντής 2ου Γραφείου, Λυκούργος Γιαννούκος (Μετερίζης), ταγματάρχης * Διευθυντής Δικαστικού, Νίκος Γκότσης, αντισυνταγματάρχης * Διοικητής Λαϊκής Πολιτοφυλακής, Ηλίας Κιαπές, αντισυνταγματάρχης * Διευθυντής Επιμελητείας, Γιάννης Παπαδόπουλος, ταγματάρχης * Υπεύθυνος Δημοκρατικής Νεολαίας, Γιάννης Κώνστας (Αγγελος) * Διοικητής της Σχολής Αξιωματικών, Κώστας Κανελλόπουλος, αντισυνταγματάρχης * Διοικητής Λόχου Ασφαλείας, Νίκος Πανούσης, λοχαγός Διοικητής της 22 Ταξιαρχίας, Γιάννης Σαρρής (Σαρήγιαννης),...

Εξήντα έξη χρόνια μετά την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, αυτό που επιδιώκεται να αποκρυφτεί είναι το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι αυτή η νίκη ήταν αποτέλεσμα, κυρίως, της δράσης της Σοβιετικής Ενωσης. Αυτή η πραγματικότητα ξεπηδούσε από τα πεδία των μαχών. Και αν τότε κανείς δεν ήταν σε θέση να την αμφισβητήσει, σήμερα αυτό ουδόλως αναφέρεται, πολύ περισσότερο που υποβαθμίζεται από την επίσημη ιστορία αυτή η ίδια η σημασία της αντιφασιστικής νίκης. Η γερμανική συνθηκολόγηση Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος για την Ευρώπη τελείωσε στις 9 Μαΐου του 1945 43 λεπτά μετά τα μεσάνυχτα, ή αλλιώς την 0.43' π.μ., όταν οι στρατιωτικοί εκπρόσωποι της χιτλερικής Γερμανίας ενώπιον των αντιπροσώπων της αντιφασιστικής συμμαχίας υπέγραψαν την Πράξη Συνθηκολόγησης άνευ όρων της χώρας τους. Η υπογραφή της Πράξης Συνθηκολόγησης έγινε στην αίθουσα της στρατιωτικής σχολής μηχανικού, στο προάστιο Κάρλσχορστ του Βερολίνου. Από γερμανικής πλευράς παραβρέθηκαν οι πληρεξούσιοι της ανώτατης γερμανικής στρατιωτικής ...

Κάρλσχορστ, 8 Μάη 1945. Ο στρατάρχης Κάιτελ υπογράφει την Πράξη για την άνευ όρων συνθηκολόγηση της Γερμανίας Μάης του 1945. Η φασιστική Γερμανία πνέει τα λοίσθια. Ενα μεγάλο μέρος της χώρας έχει καταληφθεί από τα σοβιετικά και τα άλλα συμμαχικά στρατεύματα, ο χιτλερικός στρατός καταρρέει. Ομως ακόμα και την ύστατη στιγμή, οι διάδοχοι του Χίτλερ προσπαθούν να έρθουν σε επαφή με τους Αγγλους και του Αμερικανούς, για να διαπραγματευτούν, ώστε να συνεχιστούν οι επιχειρήσεις στο ανατολικό μέτωπο κατά της Σοβιετικής Ενωσης. Την 1η Μάη 1945, ο διάδοχος του Χίτλερ ναύαρχος Ντένιτς, με μήνυμά του από το ραδιόφωνο, δηλώνει ότι είναι ανάγκη να συνεχιστεί ο αγώνας κατά της ΕΣΣΔ, προαναγγέλλοντας τον τερματισμό των επιχειρήσεων στο δυτικό μέτωπο. Τα ξημερώματα της 3ης Μάη οι διοικητές των γερμανικών δυνάμεων στο βορειοδυτικό μέτωπο υπέγραψαν συμφωνία με τον διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων στρατάρχη Μοντγκόμερι. Η συμφωνία έδινε τη δυνατότητα στα ναζιστικά στρατεύματα να συνεχίσουν τις πολεμικές ε...

Μεσίστιες θα κυματίζουν οι σημαίες στην Ακρόπολη και του δημόσιους φορείς Κηδεύεται ο Λάκης Σάντας Σε λαϊκό προσκύνημα η σορός του Στις 5 μ.μ. από τον ιερό ναό Αγίων Θεοδώρων στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών θα ψαλεί η εξόδιος ακολουθία του Απόστολου Σάντα, ενώ από το τις 11.00 το πρωί η σορός του θα εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα στο παρεκκλήσι του Αγίου Ελευθερίου στην Ιερά Μητρόπολη Αθηνών. Η σημαία στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης θα κυματίζει μεσίστια, σε ένδειξη τιμής για τη δράση και τον ηρωισμό του Λάκη Σάντα. Μεσίστια θα είναι η σημαία και σε όλους τους δημόσιους και δημοτικούς οργανισμούς. Η κηδεία του θα γίνει δημοσία δαπάνη, ενώ επιθυμία της οικογένειάς του είναι όσοι επιθυμούν αντί στεφάνων να ενισχύσουν τη Unicef και το Χαμόγελο του Παιδιού.

Μια διήγηση του Νίκου Ε. Σκιαδά, από το βιβλίο του "Καπετάν Επαμεινώνδας" Το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου το Αρχηγείο ΕΛΑΣ Τριχωνίδας βρίσκεται στον Αη-Βλάση. Εκεί πήρε στις επτά του ιδίου μηνός σημείωμα της οργάνωσης Αγρινίου που ειδοποιεί πως οι Γερμανοί και οι Ιταλοί ετοιμάζονται να εγκατασταθούν μόνιμα στο Κεφαλόβρυσο. Η εγκατάσταση αυτή αν πραγματοποιηθεί θα φέρει σε μεγάλες δυσκολίες τις κινήσεις του Αρχηγείου. Πρώτα-πρώτα θ' αποκοπεί από τις βάσεις του ανεφοδιασμού του που είναι κατά κύριο λόγο το Αγρίνιο με τα πλούσια καμποχώρια του και τις γερές από κάθε άποψη οργανώσεις του. Διχοτομείται η ορεινή Τριχωνία. Αποκόπτεται η Ναυπακτία και η Μακρυνεία. Το Κεφαλόβρυσο με τους Γερμανοϊταλούς εγκαταστημένους σ' αυτό θα είναι μια σφήνα στην καρδιά της ανταρτοκρατούμενης περιοχής. Για όλους αυτούς τους λόγους το σημείωμα της οργάνωσης Αγρινίου κατέληγε ότι έπρεπε να καταβληθεί κάθε προσπάθεια από το Αρχηγείο να ματαιωθούν τα σχέδια αυτά των κατοχικών δυνάμεων. Ύστερα α...

Στους δρόμους θα κριθεί το δίκιο στους δρόμους θα πνιγεί ο σατράπης κι απ’ την σκλαβιά θε να φυτρώσει το νέο βλαστάρι της αγάπης. Στους δρόμους, στους δρόμους και πάντα μαζί σας αδέλφια που πέσατε απ’ άδικο βόλι μαζί σας στο θάνατο, μαζί σας στη νικη μαζί σας σκορπάνε της γης την ασβόλη Μπουντρούμια, κάτεργα, εξόρίες, στρατόπεδα ματωβαμμένα χιλιάδες μας κρατούν αδέλφια απ’ το πλευρό μας αρπαγμένα Στους δρόμους, στους δρόμους μανάδες γυναίκες πικρές αδελφούλες με μαύρα μαντηλια ποτάμι η οργή τους θολό φουσκωμένο, κατάρα δονεί τ’ άχρωμα τους τα χείλια. Φλογάτος κρίνος έχει ανθίσει πληγή ανοιχτή όλη η Ελλάδα του μαρτυρίου της καίει και λιώνει χεριών καμμένων η λαμπάδα. Στους δρόμους, στους δρόμους που βάφτηκαν μ’ αίμα στο σπίτι που κλείστη στα μαύρα ντυμένο στη μάνα τ’ αντάρτη και δίνω και δίνω κοντά μ’ απαγγιάζει παίδί πεινασμένο. Ψηλα τα στήθια σας αδέρφια ψηλα οι γροθιές σας, σφιχτά οι γραμμές μας της Εθνικής Αλληλεγγύης αμέτρητες οι φάλαγγες μας. Στους δρόμους, στους δρόμους που βάφτη...

Στις 2 Μαΐου 1945 και ώρα 3 το μεσημέρι, τα γερμανικά στρατεύματα σταμάτησαν κάθε αντίσταση. Το Βερολίνο είχε πέσει. Λίγες ημέρες αργότερα ο πόλεμος στην Ευρώπη θα τελείωνε οριστικά και ο Στάλιν θα προέβαινε σε μια σύντομη ανακεφαλαίωσή του. «Πριν από τρία χρόνια - έλεγε ο Σοβιετικός ηγέτης στο διάγγελμά του στις 9 Μαΐου 194511 - ο Χίτλερ δήλωσε δημόσια πως μέσα στα καθήκοντά του περιλαμβάνεται και ο διαμελισμός της Σοβιετικής Ενωσης και η απόσπαση από αυτή του Καυκάσου, της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας, των Βαλτικών και άλλων περιοχών. Δήλωσε ξεκάθαρα: "Θα εξοντώσουμε τη Ρωσία ώστε να μην μπορέσει ποτέ πια να σηκωθεί". Αυτό ήταν πριν τρία χρόνια. Δεν ήταν όμως τυχερό να πραγματοποιηθούν οι παράφρονες ιδέες του Χίτλερ. Η πορεία του πολέμου τις εξανέμισε. Στην πραγματικότητα έγινε κάτι εντελώς αντίθετο από αυτό που έλεγαν μέσα στο παραλήρημά τους οι χιτλερικοί. Η Γερμανία τσακίστηκε κατακέφαλα. Τα γερμανικά στρατεύματα συνθηκολογούν. Η Σοβιετική Ενωση πανηγυρίζει τη νίκη, αν και...

Ηταν Τρίτη 16 Γενάρη του 1962, όταν από το ραδιοσταθμό του ΚΚΕ «Φωνή της Αλήθειας», που έδρευε στη Ρουμανία, οι Ελληνες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό πληροφορούνταν μια άκρως δυσάρεστη είδηση: «Η Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδας - έλεγε αργά η φωνή του εκφωνητή - αναγγέλλει με βαθύτατη θλίψη το θάνατο του εξέχοντα επιστήμονα και αγωνιστή της ειρήνης και της δημοκρατίας καθηγητή σ. Πέτρου Κόκκαλη. Ο καθηγητής Πέτρος Κόκκαλης πέθανε από καρδιακή προσβολή στη διάρκεια της εργασίας του στο ''Ινστιτούτο Πειραματικής Χειρουργικής της Καρδιάς και των Αιμοφόρων Αγγείων'', της Γερμανικής Ακαδημίας Επιστημών, που διηύθυνε. Πέθανε πάνω στο καθήκον»1. Την επομένη, 17 του μηνός, η είδηση πέρασε στον αθηναϊκό Τύπο. Η «Αυγή» εκείνης της περιόδου, στην πρώτη της σελίδα, έγραφε: «Τη νύκτα της Δευτέρας πέθανε αιφνιδίως στο Βερολίνο ο καθηγητής Κόκκαλης». Στο σύντομο ρεπορτάζ αναφερόταν: «Τηλεγράφημα από το Ανατολικό Βερολίνο προς την εφημερίδα μας ανήγγειλε χθες ...