ΚΥΠΡΙΑΚΟ - Η ΕΟΚΑ και η ένοπλη δράση
Τη νύχτα της 31ης Μάρτη με 1η Απρίλη του 1955, στη Λευκωσία, στη Λάρνακα και μερικές άλλες πόλεις της Κύπρου σημειώθηκαν εκρήξεις βομβών που έπληξαν κυβερνητικά κτίρια του αποικιοκρατικού καθεστώτος. Στη Λευκωσία πλήγηκε ο ραδιοσταθμός και το μέγαρο της Αρχιγραμματείας. Στη Λάρνακα πλήγηκε το Διοικητήριο, η διοίκηση της Αστυνομίας, το δικαστικό μέγαρο. Στις άλλες πόλεις τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά ή δεν υπήρξαν καθόλου, γιατί δεν έγινε δυνατό να πραγματοποιηθεί ό,τι είχε σχεδιαστεί. Γενικά επρόκειτο για μια επιχείρηση - σαμποτάζ χωρίς ιδιαίτερα σημαντικά αποτελέσματα, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η Αστυνομία κατάφερε να συλλάβει τους σαμποτέρ ή να εμποδίσει την πραγματοποίηση των σκοπών τους. Αλλά ποιος ήταν πίσω απ' όλη αυτή τη δουλιά;
Το ίδιο βράδυ που έγιναν οι εκρήξεις, κυκλοφόρησε στην Κύπρο μία προκήρυξη με την υπογραφή "ΕΟΚΑ, Ο αρχηγός Διγενής". Η προκήρυξη πληροφορούσε ότι άρχιζε ο αγώνας για την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού. Εθετε ως σύνθημα του αγώνα το "'Η ταν ή επί τας". Αναφερόταν στους Μαραθωνομάχους, στους Σαλαμινομάχους, στους τριακόσιους του Λεωνίδα, στους αγωνιστές του '21 και του αλβανικού έπους και καλούσε τους Ελληνες της Κύπρου - δε γινόταν η παραμικρή άμεση ή έμμεση αναφορά στον τουρκοκυπριακό πληθυσμό - να αγωνιστούν για τη λευτεριά του νησιού (ολόκληρη η προκήρυξη: Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα - Διγενή: "Απομνημονεύματα αγώνος ΕΟΚΑ 1955 - 1959", Αθήναι 1961, σελ. 34 και Σπ. Παπαγεωργίου: "Αρχείον των παρανόμων εγγράφων του κυπριακού αγώνος 1955 - 1959", εκδόσεις "Κ. Επιφανίου", σελ. 50 - 60 κ.α).
Οπως ήταν φυσικό ελάχιστοι συγκινήθηκαν διαβάζοντας ένα τέτοιο κείμενο. Πολλοί ίσως το θεώρησαν αφελέστατο και γι' αυτό προβοκατόρικο και αρκετοί, μάλλον γέλασαν θεωρώντας το, αν μη τι άλλο, κείμενο μαθητικής εκθέσεως παρά το πρώτο εθνεγερτικό ντοκουμέντο για το ξεκίνημα του ένοπλου εθνικοαπελευθερωτικού - αντιαποικιακού αγώνα. Γενικά, πάντως, η μυρωδιά της προβοκάτσιας ερχόταν στη μύτη όλων των υποψιασμένων Ελλήνων και Κυπρίων που έβλεπαν το φιάσκο των εκρήξεων και το παιδαριώδες περιεχόμενο της προκήρυξης, που δε γνώριζαν τίποτα για την ΕΟΚΑ και τον αρχηγό της, τον επονομαζόμενο "Διγενή" (πόσο μάλλον αν γνώριζαν κιόλας) και που ήξεραν καλά ότι οι Εγγλέζοι ήταν ικανοί να κάνουν τα πάντα. Τι είχε συμβεί λοιπόν; Ποια ήταν αυτή η ΕΟΚΑ και ποιος ο "Διγενής" της;
Η "Χ", ο Γρίβας και η Κύπρος
Η ΕΟΚΑ (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών) δεν εμφανίστηκε στην Κύπρο από τη μία μέρα στην άλλη. Οπως γράφει ο αρχηγός της Γ. Γρίβας, οι συζητήσεις για ένοπλη δράση στη Μεγαλόνησο άρχισαν από τον Αύγουστο του 1950 με τη συμμετοχή κορυφαίων παραγόντων της πολιτικής ζωής της χώρας και γνωστών αντικομμουνιστών, σαν το διπλωμάτη Αχιλ. Κύρου, τον τότε αρχηγό του ΓΕΣ στρατηγό Κοσμά κ.ά., με τη συμμετοχή, βεβαίως, του Μακάριου που επίσης ήταν συντηρητικών - αντικομμουνιστικών αντιλήψεων, (ήταν αυτός, για παράδειγμα, που, όταν το 1948 επισκέφθηκε τη Μακρόνησο, έγραψε στο βιβλίο των επισκεπτών: "Ενα ψυχικό λουτρό ήταν για μας η επίσκεψή μας εις την Μακρόνησον. Φεύγουμε μ' ακλόνητη την πίστη πως η Ελλάδα μας ποτέ δεν πεθαίνει" - Γ. Πικρού: "Το χρονικό της Μακρονήσου" σελ. 204).
Στο τελικό, τουλάχιστον, στάδιο των προετοιμασιών συμφωνία και υποστήριξη για ένοπλη δράση στο νησί υπήρξε και από την κυβέρνηση του Παπάγου.
Ολη η προετοιμασία της ένοπλης δράσης στην Κύπρο, μέχρι την εμφάνιση της ΕΟΚΑ, έγινε στην Αθήνα. Εδώ πάρθηκε η απόφαση να στηριχτεί η όλη δουλιά στο Γρίβα και τους χίτες του, εδώ λήφθηκαν οι τελικές αποφάσεις, εδώ καθορίστηκε η μορφή και ο χαρακτήρας που θα έπαιρνε η όλη επιχείρηση. Τρία ήταν - όπως αποδείχτηκε άλλωστε και στην πράξη - τα χαρακτηριστικά της οργάνωσης που θα διεξήγαγε την ένοπλη πάλη: Ο εθνικιστικός σοβινισμός, ο αντικομμουνισμός και ο περιορισμός την ένοπλης δράσης αυστηρά στο πλαίσιο των σαμποτάζ και της ατομικής τρομοκρατίας. Γι' αυτό και δεν είναι τυχαίο που η όλη υπόθεση ανατέθηκε στο Γρίβα, ενώ οι Αγγλοι κάθε άλλο παρά επιδίωξαν να εμποδίσουν την πραγματοποίησή της αν και μπορούσαν να καταπνίξουν κάθε κίνηση εν τη γενέσει της, δεδομένου ότι γνώριζαν τα πάντα, από την αρχή και με λεπτομέρειες.
Ο Γεώργιος Γρίβας, Κύπριος στην καταγωγή, μεγάλωσε και σταδιοδρόμησε στην Ελλάδα υπηρετώντας στον ελληνικό στρατό από τη θέση του μόνιμου αξιωματικού. Ηταν βασιλόφρονας, πολιτικά πρωτόγονος και πάνω απ' όλα τυφλός αντικομμουνιστής. Στην περίοδο της Κατοχής υπηρέτησε στην υπηρεσία στρατιωτικών αρχείων του κατοχικού κράτους και ηγήθηκε μιας συνωμοτικής - αντικομμουνιστικής οργάνωσης που έφερε το όνομα "Χ". Η οργάνωση αυτή έγινε γνωστή μόνο μετά την απελευθέρωση για την αντικομμουνιστική τρομοκρατική δράση της. Στη διάρκεια της Κατοχής δρούσε συνωμοτικά για λογαριασμό των κατοχικών αρχών ενάντια στο ΕΑΜ - ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ, αλλά ταυτόχρονα δούλευε και για λογαριασμό των Αγγλων κάνοντας την ίδια αντιΕΑΜική - αντικομμουνιστική δουλιά. Τώρα, αν πρόσφερε περισσότερες υπηρεσίες στους κατακτητές ή στους Εγγλέζους δεν έχει και τόση σημασία. Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι το επίσημο ελληνικό κράτος ανακήρυξε τη "Χ" αντιστασιακή οργάνωση κατά των Γερμανών, μόνο μετά τον εμφύλιο πόλεμο, στα 1951, μαζί με όλους τους δοσιλόγους τους οποίους προηγουμένως είχε χρησιμοποιήσει για να καταπνίξει το ΕΑΜικό και κομμουνιστικό κίνημα της χώρας.
Μετά την απελευθέρωση η "Χ" με τον αρχηγό της Γ. Γρίβα πέρασε υπό την προστασία των Εγγλέζων και ανέλαβε το έργο της τρομοκράτησης και εξόντωσης των αγωνιστών της εθνικής αντίστασης. Παρόμοια δράση ανέπτυξε στη διάρκεια του εμφυλίου. Επίσης έλαβε μέρος στις ψευτοεκλογές του '46 ως "Κόμμα των Χιτών", καθώς και στις εκλογές του 1950 ως "Αγροτικό κόμμα των Χιτών". Και στις δύο περιπτώσεις καταποντίστηκε (Βλέπε αναλυτικά: Ν. Ψυρούκη: "Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας", εκδόσεις "Επικαιρότητα", τόμος β' σελ. 312-313 και Μακάριου Δρουσιώτη: "ΕΟΚΑ η σκοτεινή όψη", εκδόσεις "Στάχυ", σελ. 19-38).
ΕΜΑΚ και ΕΟΚΑ
Με τις προαναφερόμενες περγαμηνές ο Γρίβας επισκέφθηκε την Κύπρο τον Ιούλιο του 1951 - ύστερα από συμφωνία με τον Μακάριο - ώστε να κάνει μια πρώτη αναγνώριση της κατάστασης και να εκτιμήσει τις δυνατότητες ένοπλης δράσης. Τον Οκτώβρη του 1952 ξαναπήγε στο νησί και με τη βοήθεια του Μακάριου δημιούργησε από τις εκκλησιαστικές οργανώσεις νεολαίας (Παγκύπρια Εθνική Οργάνωση Νεολαίας και Ορθόδοξη Χριστιανική Ενωση Νεολαίας) τον πρώτο πυρήνα της οργάνωσής του (Γ. Γρίβα - Διγενή, στο ίδιο, σελ. 15-16 και 19-20). Τέλος, το Φθινόπωρο του 1954 ο Γρίβας πέρασε από τη Ρόδο και πάλι στην Κύπρο, αλλά αυτή τη φορά η παραμονή του στη νησί θα κρατήσει ως το 1959.
Η αρχική ονομασία της οργάνωσης του Γρίβα στην Κύπρο δεν ήταν ΕΟΚΑ, αλλά ΕΜΑΚ (Εθνικό Μέτωπο Απελευθέρωσης Κύπρου). Αυτό αποκαλύφθηκε το Γενάρη του 1955 όταν οι αγγλικές δυνάμεις κατοχής έπιασαν το ιστιοφόρο "Αγιος Γεώργιος" που μετέφερε στο νησί όπλα και πυρομαχικά από την Ελλάδα, αλλά και μια διακήρυξη που καλούσε τους Ελληνες στον ένοπλο αγώνα, ζητούσε όμως από τους κομμουνιστές να μην αναμειχθούν σ' αυτόν, και έφερε ως υπογραφή τα αρχικά ΕΜΑΚ (Πλουτή Σέρβα: "Κυπριακό - ευθύνες", εκδόσεις "Γραμμή", τόμος Α' σελ. 414-416). Η αποκάλυψη της ΕΜΑΚ οδήγησε στη μετονομασία της σε ΕΟΚΑ. Κι έτσι ξεκίνησε ένας ένοπλος αγώνας, που ήθελε να ονομάζεται εθνικοαπελευθερωτικός. Τώρα τι σόι εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας ήταν αυτός όταν απέκλειε από τις τάξεις του τους κομμουνιστές και τους τουρκοκύπριους, δηλαδή πάνω από το μισό του πληθυσμού της Κύπρου, αυτό εύκολα κανείς μπορεί να το καταλάβει.
Το ΚΚΕ, το ΑΚΕΛ και η ΕΟΚΑ
Οπως προαναφέραμε η έναρξη δράσης της ΕΟΚΑ δημιούργησε πολλές επιφυλάξεις, υποψίες και αντιδράσεις. Φυσικό επόμενο η πιο έντονη αντίδραση να προέρχεται από τις πιο υπεύθυνες λαϊκές πολιτικές δυνάμεις της Ελλάδας και της Κύπρου, από το ΚΚΕ και το ΑΚΕΛ.
Ετσι, όταν στις 31 Μάρτη - 1 Απρίλη του '55 έγιναν τα σαμποτάζ και κυκλοφόρησε η πρώτη προκήρυξη του Γρίβα και της ΕΟΚΑ, για την οποία μιλήσαμε πιο πάνω, το ΑΚΕΛ αντέδρασε μιλώντας για προβοκάτσια που "κρύβεται κάτω από το μανδύα της "εθνικής δράσης"", και τόνισε ότι "αυτού του είδους η δραστηριότητα μονάχα ζημιά μπορεί να προκαλέσει στον κυπριακό αγώνα" (Μ. Δρουσιώτη: στο ίδιο, σελ. 85). Επίσης το ΚΚΕ με άρθρο του ΓΓ της ΚΕ του, Ν. Ζαχαριάδη, που μεταδόθηκε από το ραδιοσταθμό του κόμματος "Ελεύθερη Ελλάδα" στις 24/4/1955 και που στηριζόταν σε στοιχεία αδιαμφισβήτητα, τόνισε μεταξύ άλλων: "Το Φλεβάρη του 1955 πιάστηκε από τους Αγγλους το βενζινόπλοιο "Αγιος Γεώργιος", που ο καπετάνιος του, στον πόλεμο ήταν στην υπηρεσία των Βρετανών, μαζί του δε πιάστηκε και ο Σωκράτης Λοϊζίδης, παλιός πράκτορας της Ιντέλιτζενς Σέρβις και φρέσκος στο "Εφ Μπι Αϊ". Στην τσάντα του Λοϊζίδη βρέθηκε και κατασχέθηκε το καταστατικό μιας ψευτοπατριωτικής οργάνωσης ΕΜΑΚ, που αργότερα μετονομάστηκε ΕΟΚΑ. Η οργάνωση αυτή, έχει επικεφαλής της ένα γνωστό ψευτοπαλικαρά, αξιωματικό Χίτη, το Γρίβα, που μετά τη Βάρκιζα δολοφονούσε πατριώτες και που μπροστά στο Δημοκρατικό Στρατό, το 'κοβε λάσπη. Πρόκειται για τον ψευτο-διγενή, που οι Αγλλοι τον κυνηγάν δήθεν, μα δεν τον πιάνουν και που φυσικά τα όπλα που μαζεύει, προορίζονται για το ΑΚΕΛ και τον κυπριακό λαό" (Ν. Ψυρούκη, στο ίδιο, σελ. 320 και Μ. Δρουσιώτη, στο ίδιο, σελ. 86).
Οι κρίσεις που έκαναν τότε το ΑΚΕΛ και το ΚΚΕ δικαιώθηκαν απόλυτα από την ίδια τη ζωή. Θα έλεγε κανείς ότι συνεχίζουν να δικαιώνονται μέχρι σήμερα, με τα νέα στοιχεία που η ιστορική έρευνα φέρνει στο φως. Αυτό όμως θα το δούμε αναλυτικότερα στο επόμενο σημείωμα.
Το ίδιο βράδυ που έγιναν οι εκρήξεις, κυκλοφόρησε στην Κύπρο μία προκήρυξη με την υπογραφή "ΕΟΚΑ, Ο αρχηγός Διγενής". Η προκήρυξη πληροφορούσε ότι άρχιζε ο αγώνας για την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού. Εθετε ως σύνθημα του αγώνα το "'Η ταν ή επί τας". Αναφερόταν στους Μαραθωνομάχους, στους Σαλαμινομάχους, στους τριακόσιους του Λεωνίδα, στους αγωνιστές του '21 και του αλβανικού έπους και καλούσε τους Ελληνες της Κύπρου - δε γινόταν η παραμικρή άμεση ή έμμεση αναφορά στον τουρκοκυπριακό πληθυσμό - να αγωνιστούν για τη λευτεριά του νησιού (ολόκληρη η προκήρυξη: Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα - Διγενή: "Απομνημονεύματα αγώνος ΕΟΚΑ 1955 - 1959", Αθήναι 1961, σελ. 34 και Σπ. Παπαγεωργίου: "Αρχείον των παρανόμων εγγράφων του κυπριακού αγώνος 1955 - 1959", εκδόσεις "Κ. Επιφανίου", σελ. 50 - 60 κ.α).
Οπως ήταν φυσικό ελάχιστοι συγκινήθηκαν διαβάζοντας ένα τέτοιο κείμενο. Πολλοί ίσως το θεώρησαν αφελέστατο και γι' αυτό προβοκατόρικο και αρκετοί, μάλλον γέλασαν θεωρώντας το, αν μη τι άλλο, κείμενο μαθητικής εκθέσεως παρά το πρώτο εθνεγερτικό ντοκουμέντο για το ξεκίνημα του ένοπλου εθνικοαπελευθερωτικού - αντιαποικιακού αγώνα. Γενικά, πάντως, η μυρωδιά της προβοκάτσιας ερχόταν στη μύτη όλων των υποψιασμένων Ελλήνων και Κυπρίων που έβλεπαν το φιάσκο των εκρήξεων και το παιδαριώδες περιεχόμενο της προκήρυξης, που δε γνώριζαν τίποτα για την ΕΟΚΑ και τον αρχηγό της, τον επονομαζόμενο "Διγενή" (πόσο μάλλον αν γνώριζαν κιόλας) και που ήξεραν καλά ότι οι Εγγλέζοι ήταν ικανοί να κάνουν τα πάντα. Τι είχε συμβεί λοιπόν; Ποια ήταν αυτή η ΕΟΚΑ και ποιος ο "Διγενής" της;
Η "Χ", ο Γρίβας και η Κύπρος
Η ΕΟΚΑ (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών) δεν εμφανίστηκε στην Κύπρο από τη μία μέρα στην άλλη. Οπως γράφει ο αρχηγός της Γ. Γρίβας, οι συζητήσεις για ένοπλη δράση στη Μεγαλόνησο άρχισαν από τον Αύγουστο του 1950 με τη συμμετοχή κορυφαίων παραγόντων της πολιτικής ζωής της χώρας και γνωστών αντικομμουνιστών, σαν το διπλωμάτη Αχιλ. Κύρου, τον τότε αρχηγό του ΓΕΣ στρατηγό Κοσμά κ.ά., με τη συμμετοχή, βεβαίως, του Μακάριου που επίσης ήταν συντηρητικών - αντικομμουνιστικών αντιλήψεων, (ήταν αυτός, για παράδειγμα, που, όταν το 1948 επισκέφθηκε τη Μακρόνησο, έγραψε στο βιβλίο των επισκεπτών: "Ενα ψυχικό λουτρό ήταν για μας η επίσκεψή μας εις την Μακρόνησον. Φεύγουμε μ' ακλόνητη την πίστη πως η Ελλάδα μας ποτέ δεν πεθαίνει" - Γ. Πικρού: "Το χρονικό της Μακρονήσου" σελ. 204).
Στο τελικό, τουλάχιστον, στάδιο των προετοιμασιών συμφωνία και υποστήριξη για ένοπλη δράση στο νησί υπήρξε και από την κυβέρνηση του Παπάγου.
Ολη η προετοιμασία της ένοπλης δράσης στην Κύπρο, μέχρι την εμφάνιση της ΕΟΚΑ, έγινε στην Αθήνα. Εδώ πάρθηκε η απόφαση να στηριχτεί η όλη δουλιά στο Γρίβα και τους χίτες του, εδώ λήφθηκαν οι τελικές αποφάσεις, εδώ καθορίστηκε η μορφή και ο χαρακτήρας που θα έπαιρνε η όλη επιχείρηση. Τρία ήταν - όπως αποδείχτηκε άλλωστε και στην πράξη - τα χαρακτηριστικά της οργάνωσης που θα διεξήγαγε την ένοπλη πάλη: Ο εθνικιστικός σοβινισμός, ο αντικομμουνισμός και ο περιορισμός την ένοπλης δράσης αυστηρά στο πλαίσιο των σαμποτάζ και της ατομικής τρομοκρατίας. Γι' αυτό και δεν είναι τυχαίο που η όλη υπόθεση ανατέθηκε στο Γρίβα, ενώ οι Αγγλοι κάθε άλλο παρά επιδίωξαν να εμποδίσουν την πραγματοποίησή της αν και μπορούσαν να καταπνίξουν κάθε κίνηση εν τη γενέσει της, δεδομένου ότι γνώριζαν τα πάντα, από την αρχή και με λεπτομέρειες.
Ο Γεώργιος Γρίβας, Κύπριος στην καταγωγή, μεγάλωσε και σταδιοδρόμησε στην Ελλάδα υπηρετώντας στον ελληνικό στρατό από τη θέση του μόνιμου αξιωματικού. Ηταν βασιλόφρονας, πολιτικά πρωτόγονος και πάνω απ' όλα τυφλός αντικομμουνιστής. Στην περίοδο της Κατοχής υπηρέτησε στην υπηρεσία στρατιωτικών αρχείων του κατοχικού κράτους και ηγήθηκε μιας συνωμοτικής - αντικομμουνιστικής οργάνωσης που έφερε το όνομα "Χ". Η οργάνωση αυτή έγινε γνωστή μόνο μετά την απελευθέρωση για την αντικομμουνιστική τρομοκρατική δράση της. Στη διάρκεια της Κατοχής δρούσε συνωμοτικά για λογαριασμό των κατοχικών αρχών ενάντια στο ΕΑΜ - ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ, αλλά ταυτόχρονα δούλευε και για λογαριασμό των Αγγλων κάνοντας την ίδια αντιΕΑΜική - αντικομμουνιστική δουλιά. Τώρα, αν πρόσφερε περισσότερες υπηρεσίες στους κατακτητές ή στους Εγγλέζους δεν έχει και τόση σημασία. Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι το επίσημο ελληνικό κράτος ανακήρυξε τη "Χ" αντιστασιακή οργάνωση κατά των Γερμανών, μόνο μετά τον εμφύλιο πόλεμο, στα 1951, μαζί με όλους τους δοσιλόγους τους οποίους προηγουμένως είχε χρησιμοποιήσει για να καταπνίξει το ΕΑΜικό και κομμουνιστικό κίνημα της χώρας.
Μετά την απελευθέρωση η "Χ" με τον αρχηγό της Γ. Γρίβα πέρασε υπό την προστασία των Εγγλέζων και ανέλαβε το έργο της τρομοκράτησης και εξόντωσης των αγωνιστών της εθνικής αντίστασης. Παρόμοια δράση ανέπτυξε στη διάρκεια του εμφυλίου. Επίσης έλαβε μέρος στις ψευτοεκλογές του '46 ως "Κόμμα των Χιτών", καθώς και στις εκλογές του 1950 ως "Αγροτικό κόμμα των Χιτών". Και στις δύο περιπτώσεις καταποντίστηκε (Βλέπε αναλυτικά: Ν. Ψυρούκη: "Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας", εκδόσεις "Επικαιρότητα", τόμος β' σελ. 312-313 και Μακάριου Δρουσιώτη: "ΕΟΚΑ η σκοτεινή όψη", εκδόσεις "Στάχυ", σελ. 19-38).
ΕΜΑΚ και ΕΟΚΑ
Με τις προαναφερόμενες περγαμηνές ο Γρίβας επισκέφθηκε την Κύπρο τον Ιούλιο του 1951 - ύστερα από συμφωνία με τον Μακάριο - ώστε να κάνει μια πρώτη αναγνώριση της κατάστασης και να εκτιμήσει τις δυνατότητες ένοπλης δράσης. Τον Οκτώβρη του 1952 ξαναπήγε στο νησί και με τη βοήθεια του Μακάριου δημιούργησε από τις εκκλησιαστικές οργανώσεις νεολαίας (Παγκύπρια Εθνική Οργάνωση Νεολαίας και Ορθόδοξη Χριστιανική Ενωση Νεολαίας) τον πρώτο πυρήνα της οργάνωσής του (Γ. Γρίβα - Διγενή, στο ίδιο, σελ. 15-16 και 19-20). Τέλος, το Φθινόπωρο του 1954 ο Γρίβας πέρασε από τη Ρόδο και πάλι στην Κύπρο, αλλά αυτή τη φορά η παραμονή του στη νησί θα κρατήσει ως το 1959.
Η αρχική ονομασία της οργάνωσης του Γρίβα στην Κύπρο δεν ήταν ΕΟΚΑ, αλλά ΕΜΑΚ (Εθνικό Μέτωπο Απελευθέρωσης Κύπρου). Αυτό αποκαλύφθηκε το Γενάρη του 1955 όταν οι αγγλικές δυνάμεις κατοχής έπιασαν το ιστιοφόρο "Αγιος Γεώργιος" που μετέφερε στο νησί όπλα και πυρομαχικά από την Ελλάδα, αλλά και μια διακήρυξη που καλούσε τους Ελληνες στον ένοπλο αγώνα, ζητούσε όμως από τους κομμουνιστές να μην αναμειχθούν σ' αυτόν, και έφερε ως υπογραφή τα αρχικά ΕΜΑΚ (Πλουτή Σέρβα: "Κυπριακό - ευθύνες", εκδόσεις "Γραμμή", τόμος Α' σελ. 414-416). Η αποκάλυψη της ΕΜΑΚ οδήγησε στη μετονομασία της σε ΕΟΚΑ. Κι έτσι ξεκίνησε ένας ένοπλος αγώνας, που ήθελε να ονομάζεται εθνικοαπελευθερωτικός. Τώρα τι σόι εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας ήταν αυτός όταν απέκλειε από τις τάξεις του τους κομμουνιστές και τους τουρκοκύπριους, δηλαδή πάνω από το μισό του πληθυσμού της Κύπρου, αυτό εύκολα κανείς μπορεί να το καταλάβει.
Το ΚΚΕ, το ΑΚΕΛ και η ΕΟΚΑ
Οπως προαναφέραμε η έναρξη δράσης της ΕΟΚΑ δημιούργησε πολλές επιφυλάξεις, υποψίες και αντιδράσεις. Φυσικό επόμενο η πιο έντονη αντίδραση να προέρχεται από τις πιο υπεύθυνες λαϊκές πολιτικές δυνάμεις της Ελλάδας και της Κύπρου, από το ΚΚΕ και το ΑΚΕΛ.
Ετσι, όταν στις 31 Μάρτη - 1 Απρίλη του '55 έγιναν τα σαμποτάζ και κυκλοφόρησε η πρώτη προκήρυξη του Γρίβα και της ΕΟΚΑ, για την οποία μιλήσαμε πιο πάνω, το ΑΚΕΛ αντέδρασε μιλώντας για προβοκάτσια που "κρύβεται κάτω από το μανδύα της "εθνικής δράσης"", και τόνισε ότι "αυτού του είδους η δραστηριότητα μονάχα ζημιά μπορεί να προκαλέσει στον κυπριακό αγώνα" (Μ. Δρουσιώτη: στο ίδιο, σελ. 85). Επίσης το ΚΚΕ με άρθρο του ΓΓ της ΚΕ του, Ν. Ζαχαριάδη, που μεταδόθηκε από το ραδιοσταθμό του κόμματος "Ελεύθερη Ελλάδα" στις 24/4/1955 και που στηριζόταν σε στοιχεία αδιαμφισβήτητα, τόνισε μεταξύ άλλων: "Το Φλεβάρη του 1955 πιάστηκε από τους Αγγλους το βενζινόπλοιο "Αγιος Γεώργιος", που ο καπετάνιος του, στον πόλεμο ήταν στην υπηρεσία των Βρετανών, μαζί του δε πιάστηκε και ο Σωκράτης Λοϊζίδης, παλιός πράκτορας της Ιντέλιτζενς Σέρβις και φρέσκος στο "Εφ Μπι Αϊ". Στην τσάντα του Λοϊζίδη βρέθηκε και κατασχέθηκε το καταστατικό μιας ψευτοπατριωτικής οργάνωσης ΕΜΑΚ, που αργότερα μετονομάστηκε ΕΟΚΑ. Η οργάνωση αυτή, έχει επικεφαλής της ένα γνωστό ψευτοπαλικαρά, αξιωματικό Χίτη, το Γρίβα, που μετά τη Βάρκιζα δολοφονούσε πατριώτες και που μπροστά στο Δημοκρατικό Στρατό, το 'κοβε λάσπη. Πρόκειται για τον ψευτο-διγενή, που οι Αγλλοι τον κυνηγάν δήθεν, μα δεν τον πιάνουν και που φυσικά τα όπλα που μαζεύει, προορίζονται για το ΑΚΕΛ και τον κυπριακό λαό" (Ν. Ψυρούκη, στο ίδιο, σελ. 320 και Μ. Δρουσιώτη, στο ίδιο, σελ. 86).
Οι κρίσεις που έκαναν τότε το ΑΚΕΛ και το ΚΚΕ δικαιώθηκαν απόλυτα από την ίδια τη ζωή. Θα έλεγε κανείς ότι συνεχίζουν να δικαιώνονται μέχρι σήμερα, με τα νέα στοιχεία που η ιστορική έρευνα φέρνει στο φως. Αυτό όμως θα το δούμε αναλυτικότερα στο επόμενο σημείωμα.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου